Opis
Ostropest plamisty (Silybum marianum) to dwuletnia roślina o wzniesionych, delikatnie owłosionych łodygach, osiągających wysokość do 2 m. Jego faliste, białoplamiste liście zakończone są kolcami. Purpurowe lub czerwone kwiaty zebrane są w wierzchołkowe koszyczki. Owoce (nasiona) typu niełupki, opatrzone są żółtawoszarym puchem kielichowym. Koszyczki kwiatowe zbiera się ręcznie, suszy i następnie odsiewa z nich nasiona. Ostropest pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, a obecnie rozprzestrzenił się w wielu regionach świata. Rośnie na ugorach i brzegach dróg; do 1000 m n.p.m. W Polsce jest rośliną uprawną, czasem dziczejącą. Ze względu na swoją dekoracyjność, sadzony bywa także w ogrodach. Surowiec zielarski stanowią owoce. Zawierają sylimarynę, flawonoidy, aminy biogenne, kwasy organiczne, śluz, witaminy C i K, fitosterole, garbniki, cukry, białka, olej z dużą ilością kwasu linolowego i sole mineralne. Lecznicze działanie ostropestu znane było w starożytności i średniowieczu. Już wtedy ceniono go za niezwykle korzystny wpływ na wątrobę i woreczek żółciowy. Nasiona ostropestu poprawiają także metabolizm glukozy, przyczyniają się do prawidłowego stężenia cholesterolu i triglicerydów we krwi oraz pobudzają laktację u kobiet karmiących.
Właściwości lecznicze. Nasiona ostropestu zawierają sylimarynę, fitosterole, flawonoidy i kwasy tłuszczowe. Są to substancje czynne, które wywierają bardzo korzystny wpływ na wątrobę. Związki te wspomagają jej regenerację, wspierając syntezę białek budujących tkankę wątroby i pobudzając namnażanie się nowych komórek. Substancje zawarte w ostropeście zapobiegają także wnikaniu do wnętrza komórek wątrobowych toksycznych związków, które wprowadzamy do organizmu wraz z pokarmem, wodą i powietrzem. Chronią wątrobę przed licznymi truciznami, takimi jak m.in. alkohol, dwusiarczek węgla, pestycydy czy mykotoksyna muchomora sromotnikowego. Działają antyoksydacyjnie, detoksykująco i przeciwzapalnie. Hamują degenerację wątroby spowodowaną toksynami i stresem oksydacyjnym. Poza tym ostropest pomaga zapobiegać marskości, stłuszczeniu i przewlekłemu zapaleniu wątroby. Jest stosowany w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu A, WZW typu B, WZW typu C i kamicy żółciowej oraz w profilaktyce zapalenia dróg żółciowych i woreczka żółciowego. Bioaktywne związki ostropestu, oprócz tego, że wspierają zdrowie wątroby, usprawniają także metabolizm glukozy, który w niej zachodzi. Dzięki temu pomagają w utrzymaniu prawidłowego stężenia cukru we krwi. Regularne stosowanie ostropestu przyczynia się również do utrzymania prawidłowego stężenia cholesterolu i triglicerydów we krwi. Oprócz tego, ostropest jest skuteczny także w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, takich jak niedokwaśność soku żołądkowego, brak łaknienia, wzdęcia czy zgaga. Kolejną właściwością ostropestu jest to, że stymuluje laktację. Sylimaryna w nim zawarta przyczynia się do wzrostu produkcji mleka u karmiących kobiet. Jest przy tym środkiem bezpiecznym, który nie wywołuje skutków ubocznych.
Sposób użycia.
Zalecana dzienna dawka mielonych nasion ostropestu to 1 czubata łyżka (15 g), którą można rozłożyć na dwie porcje. Nasiona najlepiej spożywać samodzielnie, popijając szklanką wody. Można je także dodać do herbaty lub sporządzić napar z samych nasion. W tym celu 1 łyżeczkę zmielonych nasion należy zalać wrzątkiem i parzyć pod przykryciem przez 10 minut. Pić 3 razy dziennie. Osad z dna można zjeść. Zmielony ostropest można także dodawać do sałatek, posypywać nim kanapki lub dodawać do jogurtu. Nie ma wyraźnego smaku, więc pasuje do różnych potraw.
Najlepsze korzyści terapeutyczne odnosi się przy regularnym i długotrwałym (kilkumiesięcznym) stosowaniu ostropestu. Jest on dobrze tolerowany, zarówno przez osoby zdrowe, jak i chore. Nie powoduje skutków ubocznych i jest bezpieczny. Nasiona ostropestu mogą powodować znaczne osłabienie działania metronidazolu (o 50%) i nieznaczne osłabienie działania indynawiru.
Informacja o alergenach: Może zawierać gorczycę, seler, pszenicę, gluten, soję, sezam, migdały, orzechy ze względu na konfekcjonowanie w zakładzie produktów zawierających w.w. alergeny.
Sposób przechowywania: Przechowywać w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu.
